In de nasleep van de crisis zijn veel ondernemingen druk met ingrijpende transformaties. In de tijd voor de crisis hadden ze geleerd om hun mensen op een positieve manier mee te nemen in de strategische agenda. Maar de crisis zorgde weer voor ouderwetse sociale spanningen. Die aan beide zijden van de tafel oude reflexen opriepen.

Buitenspel
“Never let a good crisis go to waste”. Dit motto spreekt niet alleen werkgevers aan maar ook de vakbonden. Zij grepen hun kans om een deel van het terrein terug te winnen dat zij de afgelopen jaren verloren door de steeds betere verhoudingen binnen organisaties. Medewerkers worden door hun management beter geïnformeerd, beter gehoord en actief betrokken bij de uitvoering van beleid. Zelf zijn medewerkers mondiger en denken ze eerder in termen van samenwerking dan in tegenstellingen. Ondernemingsraden zijn volwassen gesprekspartners voor het management. Zo blijft er steeds minder ruimte voor vakbonden.

Tijdens de crisis zagen zij echter kansen om de verhoudingen weer wat te polariseren en hun positie tussen werkgever en werknemer te heroveren. Bij een van onze Belgische opdrachtgevers sprak een vakbond er onlangs nog schande van dat het management zomaar de vrijheid nam om zelf met medewerkers te spreken over de strategie van de onderneming. Typisch Belgisch? Nee, ook in Nederland zien we dat vakbonden in conflictsituaties niet alleen snel de media zoeken maar soms ook proberen om het contact met medewerkers te monopoliseren. Werkgevers die zich laten meeslepen in dat spel nemen een groot risico. Ze hopen de strijd met bonden te winnen maar lopen de kans het vertrouwen van hun medewerkers te verliezen.

Eén schaakpartij op twee borden
Daarom is het belangrijk om onderscheid te maken tussen onderhandelingsstrategie en communicatiestrategie. Onderhandelen gaat om het resultaat, communicatie om het vertrouwen van medewerkers. Eén schaakpartij op twee borden. Kies je een agressieve inzet voor de onderhandelingen? Neem dan vooraf voldoende tijd om aan medewerkers uit te leggen waarom je bepaalde stappen neemt en om hun vragen en zorgen te adresseren. Anders ontstaat direct een crisissfeer en zet je jezelf bij voorbaat al klem in de onderhandelingen. Ontstaat er toch een conflict? Laat je dan niet verleiden om de discussie met bonden te voeren via de communicatie met medewerkers (of erger nog: via de media). Het maakt je ongeloofwaardig en dwingt medewerkers partij te kiezen. Precies wat je onderhandelingspartner graag wil.