De piemel van de engel

Een tijdje terug was ik bij een Nederlandse organisatie waar ik een on-Nederlands staaltje van angstcultuur zag.

Ik had de kans om drie management-lagen in actie te zien bij een bepaald project. Laag 1 (de onderste) moest het projectplan maken. Meestal begin je een project met vaststellen wat het op moet leveren voor de organisatie of voor klanten. Niet bij dit team: de discussie ging uitsluitend over wat de baas in laag 2 zou willen horen! Kennelijk was succes hier afhankelijk van hoe goed je de verwachtingen van je baas kon inschatten. Na veel zweten werd een plan opgeleverd en gepresenteerd aan de baas. Wat daar gebeurde was natuurlijk voorspelbaar: er ontstond een discussie over wat de bovenbaas in laag 3 zou willen zien! En dat was toch echt wat anders dan dit plan, dus hoe konden jullie zo stom zijn… Vijf versies later had de baas er voldoende vertrouwen in om het plan voor te gaan leggen aan de bovenbaas. Nou ja voldoende… hij vroeg wel of de projectmanager het zelf wilde presenteren. Zo kon hij zijn handen er vanaf trekken als het niet goed zou vallen bij de bovenbaas. Wat natuurlijk prompt gebeurde en zo begon het hele circus opnieuw.

Don’t bring me problems!
Dit is typisch gedrag dat hoort bij een angstcultuur en het is op den duur altijd funest voor het succes van een organisatie. Tot vlak voor zijn onderneming op de klippen liep was een veelgehoorde uitspraak van voormalig Fortis CEO Jean-Paul Votron: “Don’t bring me problems, bring me solutions!” Zo’n houding verspreid zich razendsnel naar beneden door de organisatie en verstikt elke vorm van open communicatie. Belangrijke signalen en ideeën uit de organisatie worden afgevangen voordat ze de beslissers kunnen bereiken. Het gevolg is niet alleen een demotiverend werkklimaat maar uiteindelijk een organisatie die niet meer adequaat reageert, niet innoveert en verkeerde beslissingen neemt.

Moed en vertrouwen
De CEO van een andere bank was juist allergisch voor dit soort gedrag. ‘Hebben ze de piemel van de engel er weer afgehaald!’ zei hij vaak. Er was voor de reclamecampagne ooit een billboard gemaakt waarop een engel te zien was, en die had aanvankelijk een piemeltje. Zag er briljant grappig uit. Maar onderweg naar ‘boven’ in de bankorganisatie had iemand gedacht dat de baas dat vast niet gepast vond, dus die piemel moest er af. Weg grap. Toen de baas daar achter kwam was hij zeer teleurgesteld, niet zozeer over die piemel maar over het gebrek aan moed en vertrouwen in zijn organisatie. Want dit gebeurde niet alleen met billboards, maar soms ook met serieuzere zaken en echte problemen. Gelukkig besefte men hier dat open communicatie van cruciaal belang is voor elke high performance organisatie. High performance vraagt om een klimaat waarin mensen zich vrij voelen om open en eerlijk te zijn, tegen collega’s, tegen hun medewerkers en tegen hun baas. En zo’n klimaat kun je maken of breken door het gedrag aan de top.

 

Michiel van Delden is Managing Partner bij C-Suite Leadership Communication.

Recent Posts